Διδακτικό σενάριο Γλώσσας
Διδακτικό σενάριο για τη Γλώσσα Δ' τάξης
«Μια αστεία ιστορία»
Σταυρούλα Λαδά
Αθήνα Μάιος-Ιούνιος 2023
Τίτλος
«Μια αστεία ιστορία»
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
Στο σενάριο εμπλέκονται γνωστικές περιοχές της Γλώσσας και ΤΠΕ. Οι μαθητές/τριες εμπλέκονται με δραστηριότητες
α) μέσω Ιδεοκατασκευών
β) αξιοποιώντας το διαδίκτυο, και συγκεκριμένα, την Πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου.
Συμβατότητα με ΑΠΣ ΔΕΠΠΣ
Το εκπαιδευτικό σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με το σχολικό Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, αφού ο κεντρικός άξονας εντάσσεται στο Α.Π.Σ. της Γλώσσας, Παραγωγή κειμένου με ελεύθερη έκφραση ιδεών, σκέψεων και συναισθημάτων που αφορά στην καθημερινή ζωή των μαθητών/τριών.
Η δραστηριότητα είναι απόλυτα συμβατή με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών αφού αφορά στην δημιουργική γραφή, την ανάπτυξη της φαντασίας και την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης. Ταυτόχρονα υποστηρίζει τη μαθησιακή διαδικασία συνδυάζοντάς την με την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Η δραστηριότητα σχετίζεται με την 11η ενότητα του Βιβλίου Μαθητή της Δ' τάξης «Γελάσαμε με την ψυχής μας» και το κεφάλαιο «Τρύπωνας ο Φαφαγάλος» 11η Ενότητα: Γελάσαμε με την ψυχή μας (ebooks.edu.gr)
Θεωρητικό πλαίσιο και διδακτική προσέγγιση
Το διδακτικό σενάριο βασίζεται στην κοινωνικοπολιτισμική θεωρία του Vygotsky, καθώς και στον εποικοδομητισμό, σύμφωνα με τον οποίο οι μαθητές οικοδομούν οι ίδιοι τη γνώση.
Ως μοντέλο διδασκαλίας επιλέγεται η «συνεργατική καθοδηγούμενη ανακάλυψη», στα πλαίσια της οποίας οι μαθητές εργάζονται ανά δύο σε ομάδες και με συγκεκριμένα φύλλα εργασίας διερευνούν το διδακτικό υλικό και οικοδομούν συνεργατικά τη νέα γνώση.
Τέλος, ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως συντονιστής, εμψυχωτής και διευκολυντής για τους μαθητές και τις μαθήτριες, συνεπώς, πρόκειται για καθοδηγούμενη διδασκαλία. Ο ρόλος του εξασφαλίζει ένα περιβάλλον το οποίο μπορεί να προσφέρει όσο το δυνατόν καλύτερη διαπαιδαγώγηση στους μαθητές και τις μαθήτριες.
Οργάνωση τάξης & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Η δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δ3 (με εγκατεστημένα τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν) και βιντεοπροβολέα. Ακολουθείται ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Οι 17 μαθητές της Δ' συνεργάζονται ανά δύο, και μία ομάδα των τριών.
Εκπαιδευτικά Λογισμικά
Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιήσουμε είναι τα παρακάτω:
- Το διαδίκτυο με τη χρήση διαφυλλιστών διαδικτύου (Mozila Firefox, Internet Explorer) με το οποίο θα μεταβούμε για διερεύνηση στο ψηφιακό σχολείο.
- Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration, το οποίο είναι εγκατεστημένο στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
- Το λογισμικό Ιδεοκατασκευές, το οποίο είναι εγκατεστημένο στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των μαθητών
Οι πρότερες γνώσεις και αντιλήψεις των μαθητών/τριών για το θέμα διερευνούνται με κατασκευή εννοιολογικού χάρτη, και συγκεκριμένα με το λογισμικό Inspiration.
Οι μαθητές/τριες καταγράφουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη δομή της αφήγησης.
Σκοπός και στόχοι
Με τη συνδρομή των ΤΠΕ οι μαθητές/τριες πρέπει να παραγάγουν ένα κείμενο στα πλαίσια της δημιουργικής γραφής «Σκέφτομαι και Γράφω».
Επιμέρους στόχοι
Γνωστικοί
Οι μαθητές/τριες να
- διακρίνουν το είδος του γραπτού λόγου και συγκεκριμένα την αφήγηση
- εντοπίζουν τα ειδικά χαρακτηριστικά του λόγου (το ύφος, το λεξιλόγιο και τη δομή)
- εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους με λέξεις και εκφράσεις που αφορούν στην αφήγηση
Σε σχέση με τις ΤΠΕ
Οι μαθητές/τριες να
- αποκτήσουν μεγαλύτερη ευχέρεια στη χρήση του Η/Υ (χρήση ποντικιού, χρήση κειμενογράφου και λογισμικών εξάσκησης και πρακτικής, όπως το λογισμικό ΙΔΕΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ)
- παρατηρήσουν τη ροή του κειμένου
- αξιοποιούν λογισμικά με υπευθυνότητα για εκπαιδευτικούς λόγους
Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
Οι μαθητές/τριες να
- να συνεργάζονται
- να δουλεύουν ομαδικά
- να σκέφτονται δημιουργικά
- να αποκτήσουν αυτοέλεγχο
- να αξιολογούν τους ομότιμους
Διάρκεια
Για την υλοποίηση του σεναρίου απαιτούνται περίπου 2 διδακτικές ώρες
Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου
Επιλέγεται η «συνεργατική καθοδηγούμενη ανακάλυψη» Οι μαθητές δουλεύουν σε μικρή ομάδα δύο ατόμων.
Οι μαθητές/τριες παρατηρούν κείμενο από την πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου.
Συγκεκριμένα, καλούμε τους μαθητές και τις μαθήτριες να εκφράσουν τις σκέψεις και τις προσωπικές εμπειρίες με φαντασία και πρωτοτυπία σχτικές με αστεία περιστατικά με ζώα, ώστε να εντοπίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά συγγραφής ενός κειμένου μέσα από το σχετικό κείμενο.
Προηγείται διερεύνηση των πρότερων γνώσεων με εννοιολογικό χάρτη που χρησιμοποιείται με το λογισμικό inspiration.
Δραστηριότητες
Δραστηριότητα 1η
Οι μαθητές/τριες με τη βοήθεια του λογισμικού Inspiration δημιουργούν εννοιολογικό χάρτη με τα χαρακτηριστικά ενός αφηγηματικού κειμένου.
Διαπιστώνεται πως οι μαθητές/τριες γνωρίζουν τα κύρια στοιχεία της αφήγησης μιας ιστορίας, δηλαδή, τη δομή, την ανάγκη ύπαρξης παραγράφων, τη χρονική ακολουθία, την ανάγκη συνδετικών λέξεων και τη διαλογική μορφή.
Δραστηριότητα 2η
Οι μαθητές/τριες διαβάζουν το κείμενο στο 11η Ενότητα: Γελάσαμε με την ψυχή μας (ebooks.edu.gr) και συγκεκριμένα το «Τρύπωνας ο Φαφαγάλος»
Συζητούν με το ζευγάρι τους τι τους έκανε να γελάσουν πιο πολύ στην ιστορία του Τρύφωνα του παπαγάλου.
Δραστηριότητα 3η Αποτελέσματος Παραγωγής Κειμένου
Αξιολόγηση
Οι μαθητές/τριες με την καθοδήγηση της εκπαιδευτκού αξιολογούν τα αποτελέσματα του σεναρίου και την επίτευξη των στόχων. Ακολουθείται διαμορφωτική αξιολόγηση και χρησιμοποιείται το λογισμικό αξιολόγησης Hotpotatoes. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί ο παιγνιώδης χαρακτήρας των λογισμικών ώστε η νέα γνώση να είναι ευχάριστη και αποτελεσματική. Είναι επίσης σημαντικό να καλλιεργηθεί η συνεργατικότητα ανάμεσα στους μαθητές κάθε ζεύγους ή ομάδας, ιδιαίτερα κατά τον εντοπισμό των αντικειμένων της οθόνης που τους ζητείται κάθε φορά. Επιπλέον, είναι σκόπιμο να διαφανεί ο βαθμός επίτευξης των γνωστικών κυρίως στόχων κατά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου και η συμβολή των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Γι' αυτό γίνεται συζήτηση με τους μαθητές, οι οποίοι ερωτώνται τι τους άρεσε ή δεν τους άρεσε και σε ποια σημεία δυσκολεύτηκαν. Τελικά γίνεται φανερό ότι οι μαθητές/τριες απόλαυσαν τον τρόπο προσέγγισης της διδασκαλίας της αφήγησης μιας αστείας ιστορίας με τη βοήθεια των ΤΠΕ και οι περισσότεροι/ες μπορούν να χειρίζονται με σχετική ευκολία τα λογισμικά που χρησιμοποίησαν. Μετά την επιτυχή συμπλήρωση της άσκησης αποδείχτηκε η δραστική και αποτελεσματική επίδραση των ΤΠΕ στην οικοδόμηση της νέας γνώσης.
Επέκταση
σεναρίου
Το παρόν σενάριο
μπορεί να επεκταθεί με επιπλέον δύο τρόπους. Πρώτον, οι μαθητές/τριες μπορούν
να δημιουργήσουν μία συνεργατική ιστορία, όπου ανά ζεύγη θα αναπτύσσουν μία
αστεία ιστορία. Ο δεύτερος τρόπος είναι η αστεία ιστορία που δημιουργήθηκε, να
μετατραπεί σε κόμικ, με τη βοήθεια του λογισμικού Make BeliefComics (Create
Your Own Comic Strips Online with MakeBeliefsComix).